01-04-2023

De geschiedenis van de oudste privéapotheek van België

Achter de deur van nummer 46 op de Markt in Maaseik stap je terug in de tijd. Naar begin negentiende eeuw om precies te zijn, toen Thomas Botti er als derde in lijn de apotheek uitbaatte. Vandaag is het de oudst bewaarde privéapotheek van het land.

Stap binnen in de apotheek van het jaar 1820

Zes generaties

Al eeuwenlang zoeken mensen middeltjes tegen ziekten en kwalen: de kwakzalver, de kruidenmenger en zelfs de kloosterling die met kruiden uit de kloostertuin aan de slag ging. Pas vanaf de late middeleeuwen ontstaat het beroep van de apotheker, hoewel het onderscheid tussen arts, apotheker en kruidenhandelaar nog tot in de 18e eeuw zeker niet altijd even duidelijk was. Zo start de geschiedenis van de apotheek op de Markt in Maaseik op het moment dat de eerste echte apothekers opkomen, in 1704. Maar liefst zes generaties zouden hier aansluitend over een periode van 255 jaar het apothekersambacht uitoefenen. De eerste apotheker in Den Blauwe Leeuwe, een prachtig gebouw in typisch Maaslandse stijl, was Engelbert Lanckbein uit Aken. Meteen was duidelijk dat de overheid een einde wilde maken aan  "kwakzalverij". In een groot receptenboek moest Engelbert alle voorschriften en geneesmiddelen bijhouden, van kruiden over dierlijke stoffen tot mineralen en zo meer. De apotheek moet een plaats van vele geuren en kleuren geweest zijn! In 1745 nam Johannes Lanckbein de apotheek van zijn vader over tot 1777.

Het Apotheekmuseum telt een bijzondere collectie apothekerspotten

Onder Napoleon

Thomas Botti was de derde uitbater van de apotheek, van 1778 tot 1823. Hij had een groot aandeel in de opvallende collectie apothekerspotten die het museum vandaag haar authentieke uitstraling geven. Botti had voorraadpotten in hout, tin en prachtig keramiek. Ook zijn aanleg van het Register der vergiften was een belangrijke meerwaarde. In 1803 vorderde Napoleon nieuwe wetten rond de werking van de apotheek. Zo waren doktersvoorschriften voortaan verplicht en moesten de giftige stoffen bewaard worden achter slot en grendel. Daarop liet Botti een prachtige vergiftenkast in het wandmeubel maken, geheel in barokstijl en met Pruisisch blauwe accenten, volgens de toenmalige mode.

De stad Maaseik restaureerde de prachtige vergiftenkast geheel in barokstijl.

Het zijn enerzijds de sierlijke en kleurrijke inrichting van de Franse tijd, anderzijds het belang van de nieuwe wetgeving voor de ontwikkeling van het apothekersambt, die de restauratie naar de negentiende-eeuwse inrichting inspireerden.

Apotheekmuseum

Na het overlijden van Botti in 1823 nam Hendrik Dreissens de apotheek over. Hij was familie van Botti langs moederszijde en verwierf aanzien met enkele wetenschappelijke onderzoeken. Hij was ongehuwd toen hij stierf in 1862. De apotheek werd een jaar later overgenomen door Adam van Venckenray die er de ambt vijftig jaar zou uitvoeren. Zijn zoon Guillaume nam de fakkel over in 1911 tot diens overlijden in 1959. En zo volgde de laatste overname. De stad Maaseik kocht het pand en de inboedel en stelde het vanaf 1964 open als museum.

Het interactieve apotheekmeubel laat de kinderen kennismaken met het ambacht van apotheker.

Vandaag is het Apotheekmuseum een minutieus bewaarde tijdscapsule. Oude toonbanken, laden met kruiden en het vergiftenkastje, ademen de sfeer uit van lang vervlogen tijden. Geuren, kleuren en smaken doen je de geschiedenis herbeleven. Het interactieve apotheekmeubel laat jong en oud kennismaken met het vakmanschap van de oude apotheker. Deze oudst bewaarde privéapotheek van het land toont op een bijzondere manier haar betekenis voor de regio en de geschiedenis van de farmacie.