Mijnsite Houthalen-Helchteren

Het gebouw is puur modernistisch. De structuur ervan is duidelijk zichtbaar: betonskeletbouw van vlakken in glas, silexplaten, metalen ramen en deuren, in een ritmische afwisseling van balken en kolommen.
Het gebouw getuigt van vooruitstrevendheid en optimisme, typisch voor de Expo '58-tijd.
Oorspronkelijk was het bestemd als leerschool voor jonge mijnwerkers.
Vandaag is het een dienstencentrum, waarin o.a. het Centrum voor Volwassenenonderwijs is ondergebracht.

Het opvallende dienstencentrum NAC dat in 2012 in gebruik genomen werd, is niet zomaar een gemeentehuis. De organisatie en technologische infrastructuur werden volledig naar Clean Tech-normen hervormd, zodat een futuristisch en tegelijk sober, ecologisch en uiterst functioneel concept bekomen werd, waar het aangenaam werken is.
Het Nieuw Administratief Centrum van Houthalen-Helchteren herbergt niet alleen alle gemeentediensten. Ook enkele externe bedrijven en een horecapunt zijn in dit gebouw ondergebracht;

Het uitkijkpunt op het dak van de blauwe toren van het gebouw, een kunstzinnige plek met een weids zicht over onze gemeente en de regio, wordt ‘het Oog van Daubechies’(*) genoemd.

(*): De naam Ingrid Daubechies zegt je misschien niet veel. Deze wiskundige (°1954), afkomstig uit Houthalen-Helchteren, is algemeen erkend als een van de grootste wiskundigen van onze tijd. Ze werd echter befaamd door de naar haar genoemde wavelets. Andere wavelets door haar uitgevonden vinden hun toepassing in het JPEG-2000-formaat, dat de standaard is voor de digitale film in Europa en de VS.

Het gemeentebestuur van Houthalen-Helchteren wil deze opmerkelijke vrouw en haar werk eren. Daarom heet het uitkijkpunt op het dak van de blauwe toren van het NAC 'Het Oog van Daubechies'. Op het dak krijgt zij als een soort eerbetoon een kunstzinnige plek met een weids zicht over onze gemeente, de regio en Limburg. Ontwerpster Linde Hermans heeft in de toren op een speelse wijze de link met Ingrid Daubechies gevisualiseerd.

Daubechies werkt momenteel aan de Duke University in Durham, North Carolina in de VS. Op 17 juli 2012 ontving ze op één dag twee onderscheidingen: in ons land kreeg ze de titel van barones toegekend en in de VS ontving ze de Nemmersprijs 2012.

In 2014 is de jpeg genomineerd als Beste Belgische Uitvinding door het Radio 1-programma De Bende van Einstein.

In 2018 kreeg ze een eredoctoraat aan de Ecole Normale Supérieure de Lyon.

Kunstwerk ter ere van de mijnwerkers uit de gemeente.
Als je de schachttorens nadert, vallen onmiddellijk twee immense wielen op. Nog tot eind 1987 stonden deze wielen op een hoogte van 70 meter, in de schachtbokken. Over deze wielen liep de kabel waar de liften op en af gingen naar de ondergrond, waar de kolen werden ontgonnen.
Tussen de twee halve gerestaureerde schachtbokwielen, een monument met doorkijk naar een geknielde mijnwerker.
Met dit kunstwerk wil de gemeente op een gepaste manier hulde brengen aan het mijnverleden.

Eind van de jaren '30, werd een nieuwe cité gebouwd op de Meulenberg, 1,5 km van de mijnzetel. De wijk werd daardoor een geïsoleerde eenheid zonder aansluiting op het centrum van Houthalen. Geen tuinwijkprincipes hier, wel een geometrisch wijkontwerp waarbij de huizen terrasvormig op elkaar aansluiten op de helling. De verdeling in hiërarchie is wel duidelijk: villa’s voor de hogere bedienden en de ingenieurs en huizen voor de arbeiders.

De oudste woningen liggen aan de Kerklaan, de Wildrozenstraat, de Bremstraat en de Varenstraat.
De Kerklaan is de hoofdas van de cité waarrond het algemeen plan symmetrisch is opgebouwd. Ze ligt in het verlengde van de majestueuze toegang tot de cité met het ronde Welkomstplein en loopt uit op een halfcirkelvormig plein, waar later de mijnkathedraal zou worden voorzien (is echter niet gerealiseerd). In het begin van de jaren 1940 omvat de cité behalve de directeurswoning, 160 arbeiderswoningen en 30 bediendewoningen. De watertoren, gebouwd in 1940, zorgt ervoor dat alle woningen van leidingwater zijn voorzien.
De woningen voor de mijnwerkers zijn drie- tot zeswoonsten, zonder enige franje, vooral in de Bremstraat, de Wildrozenstraat en de Varensraat. De lager bedienden worden meestal in een tweewoonst gehuisvest.
Aan het begin van de oorlogsjaren zijn er nog maar weinig huizen bewoond op de nieuwe cité. Omdat het werken in de koolmijn weinig aantrekkelijk is, blijft de verhoopte toeloop van werknemers uit. Na de oorlog is dat met de kolenslag wel anders en komen Italiaanse en Poolse gezinnen zich massaal in de cité vestigen.
In 1948 worden 80 goedkope en uniforme betonnen arbeiderswoningen gebouwd in de Acaciastraat en in de Gagelstraat.
Om de toevloed van vreemde arbeiders op te vangen moeten in 1947 opeens 222 noodwoningen (barakken) gebouwd worden, verspreid over negen straatjes. Deze noodwoningen zijn voorbehouden voor Italiaanse, Poolse en Oekraïense gezinnen. In 1972 – 1973 werden de barakken met de grond gelijk gemaakt en vervangen door een nieuwe sociale woonwijk.

De drie hoofdingenieurswoningen (gebouwd in 1948) zijn Isgours (architect) eerste realisatie in de cité van Meulenberg. Ze zijn volledig geënt op de reeds aanwezige architectuur en volgens de klassieke bouwstijl monumentaal en symmetrisch opgevat. Om de volledige bakstenen gevels minder zwaar te laten schijnen, speelt Isgour met baksteenverbanden. Op regelmatige afstanden springen vlakken naar buiten die samen een patroon vormen met de gevel.

De directeurswoning is de grootste villa van de wijk Meulenberg en werd gebouwd door mijndirecteur Achille Ampe. Niet zozeer als prestigeproject maar eerder omwille van praktische redenen. Hij had immers maar liefst 12 kinderen! Het huis is omgeven door een enorme tuin. Begin 1941 was de directeurswoning instapklaar en kon de directeur er zich definitief vestigen met zijn gezin. Hun verblijf in de villa was echter van korte duur omdat het gezin, na de dood van de directeur in 1943, verplicht was om te verhuizen. De latere directeurs Alphonse Soille en Robert Deltenre, namen bij hun aanstelling, als directeur-gerant van de koolmijn ook hun intrek in de villa.

Nu is het een internaat voor leerlingen van het secundair onderwijs (Internaat Houthalen).

Dit kroonstuk van Isia Isgours werk op Meulenberg werd in de jaren 1950 ontworpen en was toen één van de meest moderne schouwburgen. Tot ver buiten de provinciegrenzen stond het bekend om zijn goede akoestiek en zijn moderne apparatuur. In 1973 wordt het Casino eigendom van het gemeentebestuur dat meteen start met de herwaardering van het complex met het doel er een gemeenschappelijk cultureel centrum van te maken. Ondertussen is de maatschappelijke functie van het centrum onmiskenbaar: het is dé ontmoetingsplaats, een smeltkroes voor alle culturen.